Hướng kiểm soát an toàn thực phẩm theo chuẩn mực quốc tế

Sau khi lắng nghe kiến nghị của VASEP về việc thay đổi một số nội dung của Thông tư số 48/2013/TT-BNNPTNT (TT48) quy định kiểm tra, chứng nhận an toàn thực phẩm thủy sản XK thay thế Thông tư 55/2011/TT-BNNPTNT (TT55) tại cuộc họp đánh giá tình hình thị trường và đẩy mạnh XK nông lâm thủy sản ngày 13/2/2014, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT đã chỉ đạo sắp xếp một buổi họp riêng về kiểm soát ATTP thủy sản XK với VASEP và NAFIQAD vào sáng ngày 19/2/2014 để trao đổi rõ những vướng mắc xung quanh vấn đề này. Động thái chủ động và tích cực này của Bộ trưởng Bộ NN và PTNT đã nhận được nhiều hoan nghênh và ủng hộ từ phía cộng đồng DN thủy sản và VASEP.

Ngày 12/11/2013, Bộ NN và PTNT đã ban hành TT48 thay thế TT55. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 26/12/2013. Thông tư này là bước ngặt cơ bản thay đổi cách tiếp cận kiểm soát kép ATTP duy trì suốt hơn 10 năm: một mặt kiểm soát nghiêm ngặt điều kiện sản xuất của nhà máy chế biến, một mặt lại kiểm tra, lấy mẫu kiểm nghiệm các chỉ tiêu lô hàng XK sang kiểm soát hiện trạng ATTP của nhà máy là chính, chỉ lấy mẫu thẩm tra đối với DN có yêu cấp cấp chứng thư theo như thông lệ quốc tế và có đối chiếu, tham khảo với các quy định hiện hành của EU tại mục VIII, chương V của Quyết định số 853/2004 và Phụ lục III của Quyết định số 854/2004.

Tại cuộc họp này, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã lắng nghe ý kiến trao đổi thẳng thắn giữa VASEP và Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) xung quanh các quy định tại TT48 và những vướng mắc của DN sau hơn 1 tháng thực hiện. Trước đó, Hiệp hội đã tổng hợp các ý kiến của DN với 10 nội dung trao đổi chính nhưng với khoảng thời gian hạn hẹp nên Bộ trưởng dành thời gian lắng nghe 4 nội dung quan trọng đầu tiên.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã nêu các nguyên tắc để trao đổi và được các bên thống nhất cao, và có những chỉ đạo yêu cầu Cục NAFIQAD và các đơn vị liên quan xem xét thực hiện.

Về nội dung khung đánh lỗi theo Bảng chỉ tiêu đánh giá ĐKSX và xếp hạng DN chế biến thủy sản:

1. Quy định về đánh lỗi và xếp loại DN là cái mốc, có tính định hướng để DN biết được năng lực của mình đang ở vị trí nào để có mục tiêu phấn đấu, hướng tới hoàn thiện hơn về hoạt động kiểm soát ATTP.

2. Thống nhất cần có CĂN CỨ, để xây dựng các quy định: phải theo thông lệ quốc tế và lấy các thị trường lớn làm định hướng, trong đó gồm EU, Mỹ ... - đặc biệt là EU Khuyến khích các DN nâng cao chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.

3. Các định nghĩa về quy chuẩn kỹ thuật trong thông tư phải tuân thủ theo định nghĩa quốc tế.

4. Thống nhất chọn EU làm chuẩn mực tham khảo để xây dựng tiêu chí đánh lỗi và xếp hạng DN. Việc phân loại DN là mục đích tập trung vào kiểm soát các khâu yếu kém.

5. Cục NAFIQAD cần tập trung hướng dẫn, hỗ trợ để DN thực hiện tốt quy định của thông tư.

Về tỷ lệ lấy mẫu thẩm tra sản phẩm sản xuất từ cơ sở trong danh sách ưu tiên:

1.  Phải có cơ chế để thẩm tra và đánh giá công nhận việc duy trì điều kiện đảm bảo ATTP cơ sở sản xuất của DN, từ đó công nhận hệ thống giám sát của DN; giảm bớt kiểm tra, chỉ tập trung kiểm tra những DN chưa làm tốt, những khâu chưa làm tốt để khuyến khích DN phấn đấu đạt được ở mức độ cao hơn.

2. Cần có đầy đủ các định nghĩa theo chuẩn Quốc tế về “Thẩm tra”, “giám sát” ....

3.  Ghi nhận và cần xem xét lại việc quy định lấy mẫu thẩm tra theo lô hàng sản xuất cho phù hợp với cả thông lệ quốc tế và điều kiện Việt Nam. Cục NAFIQAD rà soát lại Quy định lấy mẫu thẩm tra này để cóphương án và cách làm phù hợp, giảm gánh nặng cho DN

4. Phải nhanh chóng xã hội hóa thực sự hệ thống phòng kiểm nghiệm, để các DN có thể mang mẫu tới kiểm tại các phòng kiểm nghiệm được chỉ định, và NAFIQAD dựa vào đó để chứng nhận.

5. Việc thẩm tra phải thực hiện theo thông lệ quốc tế và đảm bảo xác thực được điều kiện đảm bảo ATTP của cơ sở sản xuất và chất lượng sản phẩm phù hợp. Làm thế nào để đảm bảo được độ tin cậy giữa cơ quan nhà nước với DN và ngược lại.

Về quy định thu phí và lệ phí ATTP:

1. Bộ NN và PTNT không chủ trương tăng thu phí từ DN mà chỉ thu đủ theo quy định để duy trì cho hoạt động của bộ máy quản lý.

2. Các bên cùng xem xét thêm một cách đầy đủ và cơ sở cho việc tách bạch các hoạt động thanh/kiểm tra, bao gồm cả hoạt động lấy mẫu thẩm tra, của quản lý nhà nước và của DN để tính phí

3. Thông tư số 149/2013/TT-BTC ngày 29/10/2013 của Bộ Tài chính quy định mức thu, nộp, quản lý và sử dụng phí, lệ phí quản lý ATTP đã được ban hành, đề nghị VASEP và các DN xem xét thêm để có kiến nghị với Bộ Tài chính.

4. Đề nghị tiếp tục thực hiện TT48 cho đến 1 Quý để thấy rõ hơn các tác động, sau đó sẽ cùng HỌP LẠI để đánh giá, xem xét cụ thể mức độ tác động rồi bàn biện pháp để sửa chữa cho hợp lý.

vasep.com.vn)