Ngành cá tra Việt Nam: Mỏ vàng phụ phẩm chờ khai thác triệt để

Ngành công nghiệp cá tra Việt Nam, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Đồng bằng sông Cửu Long, không chỉ mang lại giá trị từ phi lê xuất khẩu mà còn ẩn chứa một "mỏ vàng" khổng lồ từ phụ phẩm. Việc tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu này không chỉ giúp gia tăng giá trị cho con cá tra, giảm ô nhiễm môi trường mà còn mở ra một hướng đi bền vững, theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Theo ước tính, phụ phẩm trong quá trình chế biến cá tra chiếm tới 60-70% trọng lượng cá, bao gồm đầu, xương, da, mỡ, nội tạng và thịt vụn. Trước đây, phần lớn lượng phụ phẩm này được xem là phế thải hoặc chỉ được chế biến thô thành bột cá, mỡ cá chất lượng thấp, gây lãng phí và áp lực lớn lên môi trường. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, tiềm năng của các phụ phẩm này đang dần được khai phá, biến chúng thành những sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

Đa dạng hóa sản phẩm từ phụ phẩm cá tra

Da cá - Nguồn cung cấp Collagen và Gelatin dồi dào

Da cá tra là nguồn nguyên liệu quý giá để sản xuất collagen và gelatin, những sản phẩm có giá trị gia tăng cao và được ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm. Các doanh nghiệp lớn như Vĩnh Hoàn, Navico đã đầu tư vào các nhà máy hiện đại, công nghệ cao để chiết xuất collagen peptide và gelatin từ da cá, mang lại lợi nhuận đáng kể và nâng cao vị thế của ngành cá tra Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Mỡ cá - "Vàng lỏng" giàu dinh dưỡng

Mỡ cá tra, với hàm lượng axit béo không no Omega-3, 6, 9, đặc biệt là EPA và DHA, cao, là nguồn nguyên liệu lý tưởng để sản xuất dầu ăn cao cấp, shortening, margarine và thực phẩm chức năng tốt cho sức khỏe tim mạch và não bộ. Các công ty như IDI Corp, Godaco đã thành công trong việc tinh luyện mỡ cá tra thành các sản phẩm dầu ăn chất lượng, không chỉ phục vụ thị trường nội địa mà còn hướng đến xuất khẩu.

Xương và đầu cá - Nguyên liệu cho bột cá và các sản phẩm khác

Xương và đầu cá tra là nguồn cung cấp canxi, phốt pho và protein dồi dào, được sử dụng để sản xuất bột cá chất lượng cao phục vụ ngành chăn nuôi, đặc biệt là thức ăn cho thủy sản. Ngoài ra, công nghệ hiện đại còn cho phép chiết xuất các hợp chất có hoạt tính sinh học từ xương cá, mở ra những ứng dụng tiềm năng trong tương lai.

Nội tạng và thịt vụn - Hướng tới sản phẩm giá trị gia tăng

Nội tạng và thịt vụn từ cá tra có thể được chế biến thành nhiều sản phẩm đa dạng như chả cá, xúc xích, pate, nước mắm, và các loại gia vị. Việc tận dụng triệt để các phần này không chỉ giúp giảm thiểu chất thải mà còn tạo ra những sản phẩm thực phẩm tiện lợi, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Hơn nữa, nghiên cứu và phát triển các sản phẩm như dầu diesel sinh học từ mỡ cá cũng là một hướng đi đầy hứa hẹn. 

Thách thức và cơ hội

Mặc dù tiềm năng là rất lớn, ngành chế biến phụ phẩm cá tra tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với một số thách thức. Việc đầu tư vào công nghệ hiện đại, dây chuyền sản xuất tiên tiến đòi hỏi nguồn vốn lớn. Bên cạnh đó, quy mô sản xuất ở nhiều nơi còn nhỏ lẻ, phân tán, gây khó khăn cho việc thu gom và bảo quản nguyên liệu, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cuối cùng.

Tuy nhiên, với chủ trương của Chính phủ về phát triển kinh tế tuần hoàn và sự năng động của các doanh nghiệp, ngành chế biến phụ phẩm cá tra đang đứng trước những cơ hội lớn. Việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đa dạng hóa sản phẩm và xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm giá trị gia tăng từ phụ phẩm cá tra sẽ là chìa khóa để nâng cao chuỗi giá trị của ngành hàng này.

Nhìn chung, việc khai thác hiệu quả tiềm năng từ phụ phẩm không chỉ là giải pháp tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng một ngành công nghiệp cá tra bền vững, thân thiện với môi trường và có sức cạnh tranh cao trên thị trường toàn cầu. Đây chính là con đường để "mỏ vàng" phụ phẩm thực sự tỏa sáng, mang lại lợi ích kép cho kinh tế và xã hội.