Để duy trì sự phát triển của ngành nuôi trồng thủy sản với sự hạn chế của các nguyên liệu có nguồn gốc từ biển như bột cá (FM) và dầu cá (FO), các thành phần thay thế - có nguồn gốc thực vật - phải được đưa vào thức ăn thủy sản.
Kiến thức về tác động của thức ăn lên khả năng tiêu hóa chất dinh dưỡng, năng suất và sức khỏe của cá đã tăng lên qua các năm. Tuy nhiên, tác động của các thành phần thay thế đối với chất thải từ phân được tạo ra cần được hiểu rõ hơn.
Có cần quan tâm phân cá không?
Tình trạng ô nhiễm môi trường đang xảy ra nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản do phần lớn các chất hữu cơ dư thừa từ thức ăn, phân và các rác thải khác đọng lại dưới đáy ao nuôi. Phân cá tuy không gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe vật nuôi cũng như môi trường nước nhưng việc quản lý hợp lý chất thải phân và lơ lửng trong nuôi trồng thủy sản vào môi trường đòi hỏi phải kiểm soát không chỉ số lượng mà còn cả chất lượng của phân được tạo ra.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng các đặc điểm vật lý của phân có thể bị ảnh hưởng bởi thành phần chế độ ăn ở một vài loài cá và góp phần làm thay đổi hiệu quả của các biện pháp quản lý chất lượng nước.
Tác động của các thành phần thay thế lên phân cá
So với bột cá (FM), các thành phần thức ăn có nguồn gốc thực vật có thể chứa hàm lượng carbohydrate khó tiêu hóa cao hơn như không chứa tinh bột polysaccharid (NSP) và oligosaccharid, làm giảm khả năng tiêu hóa chất dinh dưỡng của thức ăn và tăng lượng phân thải ra trong nước.
Axit phytic và các yếu tố kháng dinh dưỡng khác có thể dẫn đến việc cá tăng bài tiết photphat và chất dinh dưỡng ra môi trường (Kokou và Fountoulaki, 2018). Lượng phân và chất dinh dưỡng tăng lên sẽ khác nhau phụ thuộc vào hệ thống nuôi và cuối cùng ảnh hưởng đến tính bền vững môi trường của nuôi trồng thủy sản (Waite và cộng sự, 2014).
Sự hiểu biết của chúng ta về các yếu tố chế độ ăn uống ảnh hưởng đến các đặc tính lý sinh của phân cá còn hạn chế và chưa có hiểu biết rõ về hậu quả của các thành phần thức ăn thay thế đối với các đặc tính của chất thải, đặc biệt là đối với cá biển.
Nghiên cứu chất thải từ phân cá chẽm
Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã đánh giá các đặc điểm định lượng và định tính của chất thải trong phân ở cá chẽm Châu Âu (Dicentrarchus labrax) được cho ăn khẩu phần có nhiều thành phần thức ăn khác nhau.
Hai nghiên cứu thực nghiệm để đánh giá xem các thành phần khác nhau có ảnh hưởng đến việc sản xuất chất thải hay không. Mỗi thành phần thử nghiệm được thay thế một phần bằng hỗn hợp cơ bản được sử dụng trong chế độ ăn đối chứng.
Các thành phần được chọn theo mức độ khác nhau của tinh bột, protein, hàm lượng polysaccharide không tinh bột hòa tan và không hòa tan. Cá có trọng lượng cơ thể ban đầu là 120g được sử dụng trong cả hai thử nghiệm và được cho ăn ở mức 1% trong thử nghiệm I và 1,5% trong thử nghiệm II về trọng lượng cơ thể của chúng trong 40 ngày vì các thử nghiệm khác nhau về nhiệt độ nước. Các thông số từ nghiên cứu cho thấy rằng việc bao gồm nhiều thành phần thay thế đã ảnh hưởng không nhỏ đến các đặc tính định lượng và định tính của chất thải trong phân ở cá chẽm châu Âu.
Tóm lại, chiến lược giảm thiểu chất thải thông qua chế độ ăn uống đối với cá biển (nuôi trên cạn hoặc trên biển) có tầm quan trọng hàng đầu và kết hợp với chi phí hợp lí của thức ăn sẽ góp phần hướng tới sự bền vững về môi trường và kinh tế của ngành nuôi trồng thủy sản ở Châu Âu nói riêng và thế giới nói chung.
