Trung Quốc bất ngờ "đóng cửa" trở lại với thủy sản Nhật Bản

Trung Quốc được cho là đã tạm ngừng nhập khẩu thủy sản Nhật Bản, chỉ ít lâu sau khi dỡ bỏ lệnh cấm toàn diện hồi đầu tháng 11. Động thái diễn ra trong bối cảnh hai bên gia tăng căng thẳng quanh vấn đề Đài Loan và tranh cãi về nước thải xử lý từ Fukushima.

Thông tin trái chiều và cuộc khẩu chiến ngoại giao

Theo Kyodo News, Bắc Kinh đã thông báo cho Tokyo vào sáng 19-11 về việc tạm dừng nhập khẩu thủy sản Nhật Bản. Lý do phía Trung Quốc đưa ra là cần siết chặt giám sát nước thải đã qua xử lý từ Nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1 – nơi Nhật Bản bắt đầu xả nước ra biển từ tháng 8-2023. Vấn đề này từng khiến Trung Quốc áp đặt lệnh cấm toàn diện đối với thủy sản Nhật Bản hồi năm ngoái.

Tuy vậy, Nhật Bản lại khẳng định họ không nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào. Chánh văn phòng Nội các Minoru Kihara nhấn mạnh Tokyo vẫn đang liên tục yêu cầu Trung Quốc phối hợp để đảm bảo hoạt động xuất khẩu diễn ra bình thường.

Trong khi đó, căng thẳng ngoại giao lại tăng nhiệt sau phát biểu ngày 7-11 của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae về vấn đề Đài Loan. Bắc Kinh phản ứng mạnh, cho rằng Tokyo “gửi tín hiệu sai”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cũng cáo buộc Nhật Bản chưa cung cấp các “tài liệu kỹ thuật” liên quan đến an toàn thực phẩm như đã cam kết. Bà Mao khẳng định rằng ngay cả khi thủy sản Nhật được phép xuất khẩu thì “thị trường cũng không có nhu cầu” trong bối cảnh hiện tại.

Các phát ngôn đối nghịch từ hai phía khiến thông tin về lệnh tạm dừng nhập khẩu rơi vào trạng thái vừa mập mờ, vừa gây lo lắng cho các doanh nghiệp xuất khẩu Nhật Bản.

Bối cảnh "đóng-mở" của thị trường

Năm 2023, ngay khi Nhật Bản bắt đầu xả nước từ Fukushima, Trung Quốc đã lập tức áp đặt lệnh cấm nhập khẩu toàn diện. Đến ngày 29-6 năm nay, Bắc Kinh mới nới lỏng một phần, cho phép nhập khẩu lại từ 37 địa phương như Hokkaido, Aomori… nhưng vẫn giữ nguyên lệnh cấm với 10 tỉnh, bao gồm Fukushima và Miyagi.

Đầu tháng 11, Nhật Bản từng vui mừng thông báo lô hàng thủy sản đầu tiên – sáu tấn sò điệp đông lạnh từ Hokkaido – đã được xuất khẩu trở lại sang Trung Quốc sau hơn hai năm gián đoạn. Tuy nhiên, chỉ ít lâu sau, thông tin về việc tạm dừng nhập khẩu lại xuất hiện, khiến thị trường một lần nữa rơi vào trạng thái bất ổn.

Một số doanh nghiệp Nhật đang kinh doanh tại Thượng Hải cho biết họ thất vọng vì kỳ vọng nguồn hải sản sẽ ổn định hơn sau khi lệnh cấm được nới lỏng. Một số nhà hàng tại đây cũng ghi nhận lượng khách giảm do người tiêu dùng lo ngại trước diễn biến ngoại giao giữa hai nước.

Với tình hình hiện tại, tranh cãi về nước thải Fukushima và căng thẳng chính trị tiếp tục bao phủ thị trường thủy sản Nhật – Trung. Cả hai chính phủ đến nay vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức về việc liệu lệnh tạm dừng nhập khẩu có thật sự được áp dụng hay không, khiến toàn bộ ngành xuất khẩu Nhật Bản đứng trước một giai đoạn nhiều rủi ro.