Anh Hồ Quốc Trạng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Thành, cho biết, con cá kèo có mặt trên đồng đất Tân Thành cách nay mười mấy năm. Ban đầu chỉ vài hộ nuôi thử nghiệm, thấy hiệu quả, các hộ khác học hỏi áp dụng, cứ thế diện tích dần mở rộng. Vụ vừa rồi, toàn xã có 28 ha nuôi cá kèo, nhiều nhất là ở Ấp 5, với 23 ha.
Cũng theo anh Trạng, năm nay là năm cá kèo có giá cao nhất. Trước Tết Nguyên đán, giá mua tại đầm được hơn 80.000 đồng/kg (những năm trước chỉ từ 45.000-60.000 đồng); sau Tết giá càng tăng lên, có lúc lên đến 270.000 đồng và hiện tại là 150.000-160.000 đồng. Do nông dân thu hoạch ở những thời điểm khác nhau, mức giá khác nhau nên lợi nhuận cũng không giống nhau. Nhưng nhìn chung, vụ cá kèo vừa rồi, đa số bà con lợi nhuận khá. Có hộ gần 1 ha thu lãi 400 triệu đồng.
Tuy vậy, hiện tại lượng cá kèo trong dân còn không nhiều, chủ yếu là cá đáy còn sót lại sau khi thu hoạch. Thời điểm này, bà con đang giai đoạn cải tạo đầm thả nuôi vụ mới.
Sau vụ nuôi đầu thành công, ông Trương Văn Yêm (Ấp 5) mở rộng thêm diện tích từ 4.000 m2 lên 9.000 m2, và vụ nuôi vừa rồi ông thu lãi 320 triệu đồng (với giá bán 82.000 đồng/kg). Ông Yêm chia sẻ: “Cá kèo có ưu điểm là thời gian nuôi nhanh, độ 4, 5 tháng là tới lứa thu hoạch (trong khi cá chình, bống tượng phải trên 1 năm). Tuy vậy phải nuôi kỹ, đảm bảo nguồn nước phải sạch, nếu không cá sẽ dễ bị bệnh đỏ mình. Nếu gặp trường hợp như vậy phải nhanh chóng thu hoạch vì chưa có thuốc đặc trị, để chậm trễ bệnh sẽ lây lan rất nhanh, khi đó giá cá rất thấp và bị lỗ. Vì cá kèo ăn ngày 2 cữ, tiền đầu tư thức ăn cho cá khá lớn nên khi gặp rủi ro, người nuôi lỗ đến vài trăm triệu đồng là chuyện thường”.
Anh Trương Lập Định, Trưởng Ấp 5, thông tin, nhờ được tập huấn, cộng với việc kiên trì, chịu khó học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm mà bà con Ấp 5 vẫn duy trì được việc nuôi cá kèo và mang về nguồn thu nhập khá. Giờ đây, sau cá chình, cá bống tượng (khoảng 50 ha), nuôi cá kèo trở thành thế mạnh kinh tế của ấp. Bà con phần lớn sử dụng đầm tôm công nghiệp không hiệu quả, một số hộ làm bờ bao từ vuông tôm tự nhiên để nuôi cá kèo. Hộ nuôi nhiều, 1 ha thu lãi vài trăm triệu đồng/vụ; hộ ít thì vài ngàn mét vuông cũng mang về nguồn thu trên dưới 100 triệu đồng. Thường cá kèo mỗi năm chỉ nuôi 1 vụ, nên thời gian còn lại bà con thả tôm, cua cũng có thêm khoản thu nhập. Vụ vừa rồi, giá cá kèo tăng nên đa số bà con có thu nhập cao hơn các vụ trước. Trong điều kiện dịch bệnh, bà con vẫn duy trì sản xuất tốt và đạt được kết quả như vậy, có thể nói đây là vụ cá kèo thắng lợi.
Kinh nghiệm chung của bà con nuôi cá kèo ở Tân Thành là ngoài việc làm bờ bao lớn, chắc chắn, khâu xử lý nước đặc biệt quan trọng. Nguồn nước phải được diệt khuẩn trước khi thả giống, trong quá trình nuôi phải xử lý sát khuẩn định kỳ. Con giống đóng vai trò chính trong việc đạt năng suất, sản lượng. Hiện nay cá kèo giống chủ yếu được đăng bắt ngoài tự nhiên, ven biển khu vực Năm Căn, Cái Đôi Vàm. Bà con thường mua con giống từ các điểm bán giống trên địa bàn đã thuần lại 1 tuần, 10 ngày để hạn chế tỷ lệ hao hụt.
Khi cá kèo còn nhỏ, mới thả, rút nước còn khoảng 1-2 tấc, cá độ 10 ngày thì châm nước dần vào. Ngoài việc cải tạo đầm, phơi đáy sau mỗi vụ nuôi, thêm một kinh nghiệm của bà con là đầm nuôi khoảng 2 vụ thì nên ngưng, chuyển sang đầm khác để tránh mầm bệnh. Cứ thế xoay vòng. Về mùa vụ, phụ thuộc vào con giống, thường cá giống có nhiều nhất vào tháng 6-7 âm lịch, đây cũng là lúc bà con thả nuôi kịp thu hoạch vào dịp Tết.
Mặc dù hiện tại giá cá kèo thương phẩm tăng rất cao, nhưng giá con giống cũng tăng (100-140 đồng/con, tăng khoảng 30-40 đồng), thức ăn, thuốc xử lý nước đều tăng (mỗi bao thức ăn 25 kg, tăng giá từ 40.000-60.000 đồng). Cái lo lắng nhất của bà con là giá thị trường khi thu hoạch giảm.
“Nếu tính theo thời giá hiện tại, bình quân mỗi héc-ta nuôi cá kèo bà con có lợi nhuận khoảng 400 triệu đồng. Tuy vậy, thị trường tiêu thụ chủ yếu nội địa. Giá cá tăng hay giảm phụ thuộc lượng cung, cầu. Mặc dù năm nay diện tích nuôi cá kèo có tăng (hiện toàn xã có khoảng 30 ha, tăng 2 ha), nhưng quan điểm của Hội Nông dân xã là không khuyến khích bà con mở rộng diện tích. Chúng tôi luôn khuyến khích bà con nên sản xuất nhiều mô hình, nhiều loại cây trồng, vật nuôi để cân bằng thu nhập. Đó là cách duy trì sản xuất bền vững…”, anh Hồ Quốc Trạng khẳng định.
