Lúng túng xác định chủng loại cá tầm nhập khẩu: Cá nội đang bị bóp nghẹt

Sau 4 lần Chính phủ ra chỉ đạo xử lý tình trạng cá tầm ngoại cách đây hơn 2 năm, đến nay Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) và Bộ Tài chính vẫn chưa thể xác định được giống và chủng loại cá tầm nhập khẩu.

Bộ Tài chính vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ về những vướng mắc trong việc nhập khẩu cá tầm.

Theo bộ này, từ tháng 3/2021 đến nay, sau khi người dân, doanh nghiệp phản ánh về tình trạng cá tầm nhập khẩu “lậu” nở rộ khiến cá tầm nội lép vế, để kiểm soát giống loài, chủng loại cá tầm nhập khẩu đúng với giấy phép CITES (công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp), các lô hàng cá tầm nhập khẩu đều được phía hải quan kiểm tra thực tế.

Tuy nhiên, do đặc thù nhóm hàng, hải quan không đủ kinh nghiệm và phương tiện kỹ thuật để xác định chủng loài nên đã đề nghị các cơ quan chuyên môn của Bộ NN&PTNT xác định.

Lãnh đạo Hiệp hội Cá nước lạnh Lâm Đồng cho rằng, việc các bộ, ngành đến nay vẫn lúng túng trong việc xác định giống loài, chủng loại cá tầm nhập khẩu đang khiến ngành cá tầm trong nước lao đao.

Cá tầm Trung Quốc nhập khẩu không kiểm soát được số lượng, chủng loại có mặt tràn lan tại thị trường Việt Nam và có hiện tượng bán phá giá, đe dọa ngành cá tầm trong nước. Đặc biệt, chất lượng cá tầm Trung Quốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, không được kiểm tra, kiểm định có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

“Đến nay, không có đơn vị nào từ cơ quan quản lý, cơ quan khoa học, đến kiểm tra, kiểm soát đứng ra nhận trách nhiệm. Điều đáng nói là, hiện Trung Quốc, nước xuất khẩu cá nhận thấy cá tầm ngoại lai có vấn đề nên đã dừng xuất khẩu, nhưng Việt Nam vẫn cho nhập khẩu”, vị này cho hay.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định, bộ không cấp phép cho nhập khẩu cá tầm lai. Trong bối cảnh chưa có cơ quan nào tại Việt Nam đưa ra kết luận về giám định cá tầm nhập khẩu, bộ yêu cầu giấy phép CITES cấp cho cá tầm nhập khẩu phải là cá thể thuần chủng.

Hiện, bộ đề nghị CITES, thủy sản, ngành thú y xin ý kiến các cơ quan, đơn vị liên quan và tổ chức kiểm tra thực tế, đồng thời chọn đơn vị đủ khả năng giải trình, hoặc tham chiếu quốc tế để giải quyết rốt ráo vấn đề.

Trước tình trạng xác định chủng loại cá tầm còn mập mờ, Bộ Tài chính kiến nghị, với các lô hàng cá tầm nhập khẩu đã lấy mẫu và có kết quả giám định, phân tích nhưng kết luận không rõ ràng, Bộ NN&PTNT cần chỉ đạo đơn vị chuyên môn để ra kết quả cụ thể về giống loài, chủng loại cá tầm nhập khẩu đúng hay sai so với giấy phép CITES và có thuộc danh mục giống thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam hay không để làm cơ sở cho cơ quan hải quan xử lý theo quy định.