Nuôi hàu – Cơ hội làm giàu cho người dân ven biển

Trong những năm gần đây, con hàu không chỉ là một món ăn giàu dinh dưỡng mà còn trở thành “con nuôi vàng” mang lại thu nhập ổn định cho hàng ngàn hộ dân ven biển Việt Nam. Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, chi phí đầu tư thấp và đầu ra ổn định, nuôi hàu đang mở ra cơ hội làm giàu bền vững, đặc biệt tại các tỉnh như Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa, Khánh Hòa, Bến Tre…

Điều kiện thuận lợi – lợi thế cạnh tranh tự nhiên

Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài, nhiều vịnh kín gió, cửa sông và đầm phá với độ mặn ổn định từ 15–30‰, rất thích hợp cho hàu phát triển. Đặc biệt, nguồn thức ăn tự nhiên như tảo, phù du dồi dào giúp tiết kiệm chi phí thức ăn – một lợi thế mà không phải loài thủy sản nào cũng có.

Mô hình nuôi linh hoạt – vốn ít, hiệu quả cao

Nuôi hàu không đòi hỏi chi phí đầu tư lớn. Chỉ cần khung tre, dây treo, hoặc vỏ hàu cũ là có thể bắt đầu. Các hình thức nuôi phổ biến gồm:

Nuôi dây treo: Hàu bám trên vỏ, treo vào dây thả xuống biển hoặc đầm lặng sóng. Hiệu quả cao, thu hoạch sau 4–6 tháng.

Nuôi đáy tự nhiên (bãi triều): Dễ triển khai, chi phí thấp, nhưng đòi hỏi theo dõi chặt chẽ thủy triều và thời tiết.

Nuôi lồng bè: Phù hợp với các vùng nước sâu, giúp kiểm soát mật độ và tăng năng suất.

Chi phí đầu tư ban đầu cho 1.000 dây treo chỉ từ 15–20 triệu đồng, thời gian thu hồi vốn nhanh, lợi nhuận ròng có thể đạt 30–50 triệu đồng/lứa.

Các hình thức nuôi hàu phổ biến ở Việt Nam

Nuôi treo lồng (dây treo): Phổ biến tại các vùng nước sâu, ít biến động. Hàu được gắn vào vỏ, lon nhựa hoặc tấm nhựa rồi treo xuống nước. Cách nuôi này giúp hàu phát triển nhanh, dễ quản lý và thu hoạch.

Nuôi đáy (bãi triều): Áp dụng ở những khu vực có thủy triều thấp. Người nuôi đặt hàu trực tiếp trên nền đáy hoặc các giá thể như lốp xe, tre nứa... Tuy ít đầu tư, nhưng năng suất không cao bằng phương pháp treo.

Nuôi trong bè/lồng nổi: Thường áp dụng cho hàu Thái Bình Dương (Crassostrea gigas) với hệ thống giỏ lưới hoặc khay nhựa, giúp kiểm soát tốt dịch bệnh và chất lượng nước.

Chủ động con giống – nâng cao hiệu quả kinh tế

Trước đây người nuôi phụ thuộc vào giống tự nhiên, nhưng hiện nay nhiều cơ sở tại Quảng Ninh, Khánh Hòa và Bến Tre đã sản xuất giống hàu nhân tạo. Việc chủ động giống giúp:

Tăng tỷ lệ sống

Giảm chi phí mua giống trôi nổi

Đảm bảo chất lượng con giống khỏe mạnh, đồng đều

Dễ quản lý, ít rủi ro, phù hợp với hộ dân nhỏ lẻ

So với tôm hoặc cá biển, hàu ít bệnh, không cần dùng kháng sinh, không lo dịch bệnh bùng phát diện rộng. Người nuôi dễ quản lý, có thể kết hợp nghề biển hoặc tận dụng lao động nhàn rỗi trong gia đình.

Thị trường rộng mở – xuất khẩu tăng trưởng

Hiện nay, hàu tiêu thụ mạnh tại các nhà hàng, quán ăn, chợ hải sản và siêu thị trong nước. Ngoài ra, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng là những thị trường xuất khẩu tiềm năng. Một số doanh nghiệp tại miền Trung và miền Bắc đã thu mua hàu tươi và chế biến xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Giá hàu thương phẩm dao động từ 20.000 – 35.000 đồng/kg tùy loại. Một bè hàu 10.000 con có thể thu lãi hàng chục triệu đồng mỗi vụ.

Nuôi hàu không chỉ là nghề truyền thống mà còn là hướng đi làm giàu mới cho ngư dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thủy sản đánh bắt ngày càng cạn kiệt. Để phát triển bền vững, cần quy hoạch vùng nuôi hợp lý, ứng dụng kỹ thuật mới và liên kết với các doanh nghiệp thu mua chế biến. Nếu được hỗ trợ đúng mức, nghề nuôi hàu hoàn toàn có thể trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của vùng ven biển Việt Nam.