Thủy sản Việt Nam tiếp tục nhận tín hiệu tốt từ Mỹ

Tính đến tháng 9/2023, ngành thủy sản Việt Nam, tiêu biểu là xuất khẩu tôm đạt 322 triệu USD. đã giảm 8% so với cùng kỳ năm 2022. Mặc dù chưa thoát khỏi tình trạng tăng trưởng âm. Tuy nhiên mức giảm này đã rủ ngắn lại qua từng giai đoạn. Theo lũy kế tháng 9 năm nay, xuất khẩu tôm đạt 2.5 tỷ USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tình hình xuất khẩu tôm của thủy sản Việt Nam trong năm 2023

Theo VASEP, năm 2023 xuất khẩu thủy sản Việt Nam, tiêu biểu là con tôm dự kiến đạt 3,6 tỷ USD và một số mặt hàng xuất khẩu thủy sản khác đạt khoảng 3,5 tỷ USD. Đây là mức thấp hơn so với kế hoạch đề ra là 4,3 tỷ USD cho tôm và 4,5 tỷ USD cho các mặt hàng hải sản khác.

Sự sụt giảm xuất khẩu tôm trong quý I, quý II và Quý III năm 2023 là do một số nguyên nhân chính sau:

• Giá tôm nguyên liệu tăng cao do nhu cầu nhập khẩu của các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản tăng mạnh.
• Giá xăng dầu tăng cao khiến chi phí vận chuyển tăng, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm tôm.
• Tình hình dịch bệnh COVID-19 tại một số thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc vẫn còn diễn biến phức tạp.

VASEP cho rằng, điều cần làm ngay bây giờ của ngành thủy sản Việt Nam là nắm bắt, theo dõi tình hình từ thị trường, từ đó giúp người nuôi duy trì khâu sản xuất, nguyên liệu, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc hình thành dịch bệnh. 

Dự báo, trong quý IV/2023 có thể phục hồi trở lại, đạt khoảng 1,5 tỷ USD, nâng tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả năm 2023 lên khoảng 5,7 tỷ USD.

Giá trị xuất khẩu tôm từ thị trường quốc tế

Trong tháng 9 năm nay, xuất khẩu tôm Việt Nam đã bắt đầu nhận tín hiệu tích cực từ các thị trường như Mỹ, Australia, Canada, Bỉ, Đài Loan với mức tăng trưởng dương từ 1% - 54%. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thủy sản Việt Nam sau những tháng giảm sút do ảnh hưởng của các yếu tố như giá nguyên liệu tăng cao, chi phí vận chuyển tăng, dịch bệnh COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp.

Đánh giá chung của xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong tháng 9 như sau:

• Tín hiệu tích cực liên tục phát ra từ các thị trường lớn

Sự tăng trưởng dương của xuất khẩu tôm sang các thị trường lớn như Mỹ, Australia, Canada, Bỉ, Đài Loan,... là điểm khả quan nhất lúc này của thủy sản Việt Nam. Điều này cho thấy nhu cầu nhập khẩu tôm của các thị trường này vẫn đang tăng lên, bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19.

• Ghi nhận mức giảm đã thấp hơn so với những thời điểm trước đó

Mức giảm của xuất khẩu tôm sang các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc đã thấp hơn so với những tháng trước đó. Điều này cho thấy các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam đang dần thích ứng với những khó khăn do đại dịch và giá nguyên liệu tăng cao.

• Thị trường Trung Quốc và Hồng Kông vẫn chưa tăng

Trung Quốc và Hồng Kông là thị trường xuất khẩu tôm lớn thứ hai của Việt Nam. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và HK trong tháng 9/2023 đạt 61 triệu USD, giảm 13% so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức giảm thứ 5 liên tiếp của xuất khẩu tôm sang thị trường này.

Nguyên nhân xuất phát từ một vài vấn đề nổi trội như: 

- Tồn kho tôm tại Trung Quốc đang ở mức cao do trước đó, Trung Quốc nhập khẩu nhiều tôm từ Ecuador. Theo số liệu từ Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu tôm của Trung Quốc từ Ecuador trong tháng 9/2023 đạt 300.000 tấn, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2022. Điều này khiến cho các công ty nhập khẩu tôm tại Trung Quốc nắm giữ lượng hàng tồn kho lớn, không muốn giảm giá bán để giải phóng hàng.

- Sự kiện Nhật Bản bắt đầu xả nước thải hạt nhân ra biển Thái Bình Dương được cho là có ảnh hưởng tới nhu cầu tiêu thụ hải sản, trong đó có tôm tại thị trường Trung Quốc. Nhiều người tiêu dùng Trung Quốc lo ngại về vấn đề an toàn thực phẩm, dẫn đến việc giảm tiêu thụ thủy sản.

- Tình hình kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu suy thoái do các yếu tố như lạm phát, nợ xấu,... Điều này cũng tác động đến nhu cầu tiêu thụ hàng hóa nói chung, trong đó có tôm.

Dựa trên những phân tích trên, có thể dự kiến rằng nhu cầu tiêu thụ tôm của Trung Quốc trong quý cuối năm 2023 sẽ tiếp tục giảm. Điều này sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường này.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023 của thủy sản Việt Nam, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và HK đạt 454 triệu USD, giảm 6% so với cùng kỳ năm 2022.

• Tăng trưởng dương của tôm đóng hộp và tôm khô

Tôm khác đóng hộp và tôm khác khô là hai nhóm sản phẩm tôm có giá trị xuất khẩu thấp. Tuy nhiên, trong tháng 9, hai nhóm sản phẩm này lại ghi nhận mức tăng trưởng dương lần lượt 20% và 57%. Điều này cho thấy các doanh nghiệp xuất khẩu tôm nước ta đang dần đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Nhìn chung, xuất khẩu tôm Việt Nam trong tháng 9 năm nay đã có những tín hiệu tích cực, đặc biệt là sự tăng trưởng dương của xuất khẩu tôm sang các thị trường lớn như Mỹ, Australia, Canada, Bỉ, Đài Loan. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm sang thị trường Trung Quốc và HK vẫn tiếp tục xu hướng giảm. Để đạt được mục tiêu xuất khẩu 5,7 tỷ USD trong năm 2023, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Tín hiệu vui của thủy sản Việt Nam từ thị trường Mỹ

Tín hiệu vui nhận được từ thị trường Mỹ, khi mà giá trị xuất khẩu xu hướng tích cực về nhập khẩu tôm từ Việt Nam. Trong tháng 9, xuất khẩu tôm sang thị trường này tiếp tục đạt tháng thứ 3 liên tiếp đạt tăng trưởng dương. Xuất khẩu tôm sang Mỹ trong tháng 9 ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất so với 2 tháng trước đó, với mức tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 9 tháng 2023, xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 520 triệu USD, giảm 23% so với cùng kỳ.

Khối lượng tôm nhập khẩu vào Mỹ trong tháng 8/2023 đạt 73.429 tấn, tăng 3,1% so với tháng 8/2022 và tăng 6,3% so với tháng 7/2023. Giá nhập khẩu tôm vào Mỹ trong tháng 8/2023 đạt trung bình 5,25 USD/kg, tăng 5,7% so với tháng 8/2022 và tăng 8,8% so với tháng 7/2023. Ấn Độ tiếp tục là nguồn cung tôm lớn nhất cho Mỹ với 27.822 tấn, chiếm 38,2% thị phần. Ecuador đứng thứ hai với 21.448 tấn, chiếm 29,2% thị phần. Indonesia đứng thứ ba với 12.267 tấn, chiếm 16,7% thị phần.

Cùng với xu hướng nhập khẩu tôm đã tăng trở lại, như vậy dự báo kinh tế Mỹ cũng tăng trưởng khá khả quan. Theo dự báo của IMF, kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 2,1% trong năm 2023 và 1,5% trong năm 2024. Đây là mức tăng trưởng cao hơn so với dự báo hồi tháng 7, lần lượt tăng 0,3 và 0,5 điểm phần trăm.

Từ tác động của cuộc chiến Nga-Ukraine, Mỹ đã thu lợi nhuận nhiều hơn khi giá nhiên liệu tăng, bởi họ chính là nhà xuất khẩu năng lượng ròng. 

Theo số liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, xuất khẩu năng lượng của Mỹ trong tháng 5/2023 đạt 117,5 tỷ USD, tăng 104,1% so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức tăng trưởng cao nhất kể từ tháng 10/2020.

Bên cạnh đó, chi tiêu cho tiêu dùng tại Mỹ đang ổn định, vì ít chịu tác động từ các giải pháp tăng lãi suất do tỷ lệ nợ thế chấp dài hạn cao và hỗ trợ tài chính thời kỳ Covid-19 cũng thoáng hơn. 

Theo số liệu từ Cục Thống kê Lao động Mỹ, chi tiêu tiêu dùng của Mỹ trong tháng 5/2023 tăng 0,2% so với tháng trước, tương đương với mức tăng 6,3% so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức tăng trưởng chậm nhất kể từ tháng 1/2022, nhưng vẫn cao hơn mức dự báo 0,1% của các nhà kinh tế.

Sự tăng trưởng của xuất khẩu năng lượng và chi tiêu tiêu dùng là những yếu tố tích cực giúp nền kinh tế Mỹ phục hồi sau đại dịch COVID-19. Theo dự báo của IMF, kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 2,1% trong năm 2023 và 1,5% trong năm 2024.

Xu hướng tăng nhập khẩu tôm của Mỹ là một tín hiệu tích cực cho thủy sản Việt Nam. Với sự phục hồi của kinh tế Mỹ, nhu cầu nhập khẩu tôm của Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới.