Xuất khẩu cá tra sang EU: Cẩn trọng nhưng kỳ vọng phục hồi trong nửa cuối năm 2025

Trong bối cảnh thị trường quốc tế có nhiều biến động, ngành thủy sản Việt Nam, đặc biệt là xuất khẩu cá tra, đang cho thấy những tín hiệu phục hồi tích cực tại thị trường châu Âu. Sau giai đoạn trầm lắng năm 2023 và đầu năm 2024, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã và đang nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng, nhằm thích ứng với các yêu cầu khắt khe từ Liên minh châu Âu (EU). Những nỗ lực này đang dần phát huy hiệu quả.

Tín hiệu phục hồi từ đầu năm 2025

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU đạt khoảng 61 triệu USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức tăng trưởng khiêm tốn nhưng mang ý nghĩa tích cực trong bối cảnh toàn ngành vẫn đang nỗ lực tái cấu trúc để thích ứng với môi trường thương mại quốc tế nhiều thách thức.

Riêng trong quý I/2025, xuất khẩu cá tra sang thị trường EU ghi nhận mức tăng trưởng gần 16%, đạt khoảng 45 triệu USD, cho thấy sự phục hồi rõ nét hơn so với giai đoạn cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, Hà Lan tiếp tục là thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất trong khối EU, với giá trị nhập khẩu ước đạt 12 triệu USD, tăng 11% so với quý I/2024.

Những yếu tố hỗ trợ tăng trưởng

Có nhiều yếu tố giúp hoạt động xuất khẩu cá tra sang EU khởi sắc trong thời gian đầu năm 2025:

Nhu cầu tiêu dùng phục hồi sau suy thoái: Tình hình kinh tế châu Âu đang dần ổn định sau các đợt lạm phát kéo dài. Thu nhập người dân cải thiện trở lại khiến nhu cầu tiêu thụ thủy sản, trong đó có cá tra, bắt đầu hồi phục.

Định vị lại hình ảnh sản phẩm cá tra: Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã chú trọng đầu tư vào quy trình nuôi trồng, chế biến và chứng nhận chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế như ASC, GlobalGAP. Điều này góp phần nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của cá tra tại các chuỗi siêu thị EU.

Tận dụng hiệu quả các FTA: Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) tiếp tục là đòn bẩy giúp giảm thuế nhập khẩu và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho sản phẩm cá tra.

Thách thức vẫn còn đó

Dù có những chuyển biến tích cực, song các doanh nghiệp Việt vẫn phải đối mặt với không ít thách thức khi xuất khẩu cá tra sang EU:

Yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng và truy xuất nguồn gốc: EU là một trong những thị trường khó tính bậc nhất thế giới. Việc không đáp ứng tiêu chuẩn có thể dẫn đến cảnh báo RASFF hoặc bị từ chối thông quan.

Sức ép cạnh tranh: Cá tra Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh từ các loại thủy sản khác trong khu vực như cá minh thái từ Nga, cá tuyết từ Na Uy và các sản phẩm cá trắng khác.

Chi phí đầu vào tăng cao: Giá thức ăn chăn nuôi, chi phí lao động và logistics tiếp tục neo ở mức cao, ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của doanh nghiệp.

Triển vọng nửa cuối năm 2025

Nhiều chuyên gia ngành thủy sản cho rằng, mặc dù mức tăng trưởng trong đầu năm 2025 chưa thật sự đột phá, nhưng nếu xu hướng phục hồi kinh tế châu Âu tiếp tục duy trì ổn định, nhu cầu nhập khẩu cá tra sẽ tăng dần vào quý III và IV/2025. Một số dự báo lạc quan cho rằng kim ngạch xuất khẩu cá tra sang EU cả năm 2025 có thể vượt mốc 200 triệu USD, nếu doanh nghiệp giữ vững chất lượng và khai thác hiệu quả thị trường.

Ngoài ra, việc đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm cá tra giá trị gia tăng, như cá tra tẩm ướp, cá phi lê đóng gói sẵn, hay sản phẩm chế biến sẵn tiện dụng sẽ là xu hướng tất yếu để đáp ứng thị hiếu tiêu dùng mới của người dân EU sau đại dịch.

Định hướng chiến lược cho doanh nghiệp

Để tận dụng cơ hội và vượt qua những thách thức hiện tại, các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cần chú trọng một số định hướng chiến lược:

Đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến và bảo quản nhằm kéo dài thời gian bảo quản, giảm thất thoát và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Xây dựng vùng nuôi đạt chuẩn, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và an toàn sinh học.

Chủ động cập nhật thông tin thị trường, thay vì chỉ phụ thuộc vào một vài đối tác nhập khẩu truyền thống.

Tăng cường hợp tác với hệ thống siêu thị châu Âu, thay vì chỉ xuất hàng qua trung gian như trước đây.

Sau giai đoạn trầm lắng, thị trường EU đang dần trở thành điểm sáng cho xuất khẩu cá tra Việt Nam trong năm 2025. Với mức tăng trưởng 9% trong 4 tháng đầu năm và 16% trong quý I, bức tranh xuất khẩu đang có gam màu lạc quan. Tuy nhiên, sự phục hồi này vẫn mang tính thận trọng và đòi hỏi doanh nghiệp phải kiên định trong chiến lược dài hạn, đổi mới mô hình kinh doanh, nâng cao giá trị gia tăng và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế.

Nếu giữ được đà tăng trưởng ổn định và linh hoạt thích ứng với các biến động, xuất khẩu cá tra sang EU hoàn toàn có thể đạt bước bứt phá trong nửa cuối năm 2025.